Bursa Barosu Lideri Avukat Metin Öztosun, Türkiye’nin gündemini sarsan bayan cinayetleri ve bayana şiddet ile ilgili baronun hukukî çaba verdiği bildirisini verdi. Lider Öztosun, tahlil noktasında bayan ve erkeğin mutlak eşitliğinin sağlanması gerektiğini tabir etti.
GÜLİN ÖZDEMİR – CANSU ÖZDEMİR / BURSADA BUGÜN (BURSA İGFA)
Bursa Barosu Lideri Avukat Metin Öztosun, son günlerde Türkiye’nin gündemini sarsan bayan cinayetleri ile ilgili kendisinin ve Bursa Barosu’nun bayan haklarına yönelik çalışmalar üzerinde durduğu ve bu davaların takibinin yapıldığı bildirisini verdi.
Türkiye Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile feshedilen İstanbul Mukavelesi’nin, bayan haklarına yönelik hami ve şiddet önleyici bir mukavele olduğunu tabir eden Lider Metin Öztosun, bayan ve erkek eşitliğinin bir anlayış biçimi olduğunu, bu kontratın kaldırılmasının bayan cinayetlerinin artmasında değerli bir tesiri olduğunu tabir etti.
Tarikatların ve klasik yapının İstanbul Mukavelesi’nin kaldırılmasında rol oynadığını belirten Öztosun, artan bayan cinayetleri ile ilgili sözlerinde şu kelamlara yer verdi; “Kadın cinayetleri son periyotta süratle artmaya devam ediyor. Bu bir anlayışın yarattığı iklim, bizim de karşı durduğumuz bir iklim. Bunun özünde bayan ve erkek ortasındaki türel ve fiili eşitliğin sağlanmaması yatıyor. Bayana bu eşitliğin sağlanmaması sebebiyle hala bir ‘meta’ gözüyle bakan anlayıştan kaynaklanıyor. 2012 yılında imzalanan İstanbul Mukavelesi ile birlikte, 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesi Yasası yürürlüğe girmişti. Aslında şöyle baktığımız vakit, İstanbul Kontratı, 6284 Sayılı Kanun’un desteği olan bir memleketler arası mukavele. Bayana karşı şiddetle alakalı, özel olarak bayan ve kız çocuklarına karşı, aile içi ve aile dışı gerçekleşen şiddete yönelik memleketler arası tanımlanan, muhafaza alanlarının ve müdafaa önlemlerinin gerçekleşmesine imkan sağlayan, denetleme yolu açan bir mukavele. İstanbul Mukavelesi’ni, Türkiye’de İstanbul’da imzaya açıldığı için imzalayan ülkelerden biriydik. 11 Mayıs 2011’de imzaya açıldı ve büyük bir coşkuyla karşılanmıştı. O vakit Avrupa Birliği perspektifi sebebiyle bu coşkuyla imzalanan kontratın çabucak ardından, 6284 Sayılı Yasa, İstanbul Mukavelesi’nin aşikâr kararlarını, müdafaa kararlarını de içine alarak bayana aileye karşı şiddetin önlenmesine dair olarak yürürlüğe girdi. Yıllar içerisinde çeşitli tedbirler alınarak muhakkak gelişme süreçleri sağladı, bu gelişmeleri gözardı edemeyiz. Fakat sıkıntı yalnızca kanunun olması değil, kanunun uygulanması ve uygulanmasına imkan sağlayacak yerin ve niyet ikliminin oluşması. Engelleyeci faktörlerle bu niyet iklimi oluşturulmadı. Bunun içerisine çeşitli tarikat yapılanmaları meydana geldi. Tarikat yapılanmalarının haksız yere İstanbul Mukavelesi’ni suçlayarak bunu farklı boyuta çekmesi ve bu kontrattan çıkılması konusunda siyasi iradeye karşı ağır bir baskısı sonucunda bu mukaveleden çıkıldı. Bu mukaveleden çıkılması, 6284 Sayılı Kanun’un aslında milletlerarası bir destekten mahrum kalması manasına geliyor. Tıpkı bizim İç Hukuku’muzda insan hakları ihlallerinin gerçekleştiği vakit, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurulması örneğinde olduğu üzere. Son vakitlerde buna karşı bir direnç, bu mahkeme kararlarının tanınmaması üzere sonuçlar doğdu. İstanbul Kontratı’nda her ne kadar bir mahkemeye başvurma durumu olmasada, ilerleyen periyotta bununla alakalı muhafaza önlemleri ve memleketler arası mahkemeler önüne de götürülebilme imkanının olanak sağlanması tartışılıyor. İstanbul Kontratı müdafaasından çıkınca, bu zihin yapısı daha da alevlendi. Bayanla erkek ortasındaki eşitliği istemeyen, bayanı konuta hapseden, çalışma hayatından uzak tutun, toplumsal alanlarda olmasını istemeyen bir zihniyetin önünü açmış oldu. Bu bir zihin yapısı, bu türlü bir iklim oluşturuyor. Bu iklimin sonucunda da insanlardaki anlayış farklılaşıyor ve bu çeşit cinayetler ortaya çıkıyor. Bizler cinayetleri her halükarda sonuçlar üzerinden tartışıyoruz lakin bakıldığı vakit bu cinayetlerin sebepleri var. Toplumsal, ruhsal ve siyasal sebepleri var. Biz bunların hepsinin farkındayız ve bunlarla da hukukî alanda uğraş ediyoruz. Davaların takiplerini yapıyoruz, bu davalarda mağdur olan ailelerin, şiddete uğrayan insanların davaların takip ediyoruz. Avukatlık Kanunu’nun 76’nci ve 95’nci hususları mucibince hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını korumak baroların görevi. Bu sebepten ötürü, bu haklarla alakalı, hakların geliştirilmesi ve memleketler arası seviyede de tescil edilebilmesi için uğraşımızı sürdürüyoruz.”
“ASIL YETERSİZLİK CEZA DEĞİL, İNFAZ ETMEMEK”
“Türk Ceza Kanunu’na baktığımız vakit, bayana karşı şiddet, bayana karşı cinsel istismar, çocuğa karşı istismar olayları ile alakalı kâfi ve sert cezalar mevcut” diyen Öztosun kelamlarına şöyle devam etti; “Cezaların daha da sertleştirilmesi bir şeyi engelleyen bir konu değil. Yeteri kadar ceza var lakin asıl sorun infaz cezalarında infaz etmemek. Örneğin 4 yıla kadar ceza alındığında rastgele bir mahpus yatmadan dışarı çıkarsınız yahut bu 4 yıla kadar kısmı infaz maddesinden faydalanılır. Yani genel prestiji ile ceza pratiğimiz cezalandırılmama ve infaz etmeme üzerine. Bu durum da daima gelişen bir oranda genişliyor. Cezaevleri suçlularla dolu ve bunların bir an evvel infazının yapılıp kaideli tahliye ile çıkartılması üzere bir mantıktan hareket ediliyor. ‘Bir ceza işlerim, kısa müddette yatarım, çıkarım’ mantığı ile hareket ediliyor. Bundan ötürü cezalarda değil infaz konusu ile ilgili kahırlar var. Bir de en kıymetlisi anlayışta meşakkatler mevcut. Bayanla erkek ortasındaki eşitliğe tam manasıyla erişilemiyor. Anayasamızda bayanlara müspet ayrımcılık yapan kararlarımız var. Bu kararlar anlayış olarak da hukuk makamları ve güvenlik makamları haricinde, ilkokuldan başlayarak tüm düzeydeki insanların şuuruna yerleşmesi gerekiyor. Bayan ve erkek ortasındaki türel ve fiili eşitliği sağladığımız anda bu meselelerin birçok kalkacak. Bizim temel sorunumuz bu eşitliğin sağlanması, bayanla birlikte erkeğin birebir çizgide ve birebir haklarla bir arada yürümesi, erkeğin bayana bir ‘mal’ olarak bakmaması. Erkeklerin, ‘kadın benimdir, benim değilse toprağındır’ anlayışının sonsuzluğa kadar gömülmesi gereken bir anlayış olduğunu biliyoruz. Bu anlayışlarla çaba ediyoruz. Bunlar töredir, gelenektir. Hukuk manasında bu geleneklerle de gayret ediyoruz. Bunların da tarihin çöplüğüne gitmesi gereken gelenekler olduğunu düşünüyoruz. Bilhassa çocuk yaşta evlilikler hassas noktamız. Geçtiğimiz günlerde, okul çağında olan bir kız çocuğumuz katledildi. Okula gitmesi gerekirken nişanlandırıldı ve sonra da bir cani tarafından katledildi. Alışılmış biz sonuçlar üzerinden haberdar oluyoruz. Yalnızca katledildiği vakit haberdar oluyoruz. Bize, yargı makamlarına birçok olay yansıyor. Hepsi katledilmeye varmıyor lakin daima rahatsız edilme, taciz edilme ve kasına yönelik şiddet olayları çok fazla. Bu genel itibariyle bir anlayışın eseri. Biz bu zihin yapısı ile çaba ediyoruz. Bayanla erkek ortasındaki hukuksal ve fiili eşitlik sağlanana kadar da uğraşımıza devam edeceğiz.”
“EŞİTLİK ŞUURU AİLEDEN BAŞLAR”
Kadın ve erkeğin eşit olduğunu anlamak ve anlatmak için temel eğitimin aile kurumu içerisinde verilmesi gerektiğini belirten Öztosun, bayanların konuttaki rolünün konut işi olmadığını ve ebeveynlerin kız çocuklarına mesken işi öğrenme konusunda baskısı kurduklarını söyledi. İlkokul, ortaokul, lise düzeylerinde kadın-erkek eşitliği hakkında eğitimler verilmesinin, eşitlik şuurunu daha kolay oluşturacağını söyleyen Öztosun, çağdaşlaşmanın töre ve geleneklerden uzaklaşarak oluşabileceğini şu kelamlarıyla tabir etti; “Kadın ve erkek yasalar üzerinde birebir haklara sahip fakat olağan hayata geldiğimizde birebir şeyi söyleyemiyoruz. Aile içerisinde de konut işlerini bayan ve çocuklara yaptırıyorlar. Mesken işlerini kız çocuğuna öğretiyorlar ancak erkek kenarda duruyor. Aslında temel eğitim ailelerden başlar. Anne ve babalardan başlar. Meskende mutlak bir eşitliğin olduğunu, her işin herkesin yapması gerektiğini, işlerin birinin üzerinde farz olmadığını, ikisinin de insan olarak eşit halalara sahip olduğunun şuurunun yerleştirilmesi lazım. Bu aileden başlıyor. Daha sonra ilkokul, ortaokul, lise seviyesinde de daima tekrar edilmesi gerekiyor.
Sevindirici olan bir şey var. En azından bunun farkında olan toplum kısımları mevcut ve bunun hukukî, eğitimsel çabasını yapıyorlar. Eğitim alanında da yapan kurumlarımız var. Bu bir genel anlayış, çok da kolay değiştirilebilen anlayışlar değil. Biz bir Ortadoğu ülkesiyiz. Ortadoğu ülkesi olmaktan kaynaklı kimi ‘töre’ ve ‘gelenek’ yapılarımız mevcut. Bu yapıların değişmesi gerek. O tarikat ve gelenek kültüründen kurtulmamız ve çağdaş bir ülke olmamızla lakin yapılabilecek bir şey. Cumhuriyet bunu hedefleyen bir proje. Türkiye Cumhuriyeti kurulduğundan itibaren bu çağdaşlaşma projesini, bayanla erkeğin birebir alanda, birebir eşit koşullarda yürümesini hedefleyen bir proje. Bu projeye sadık kalarak devam etmemiz gerekiyor.”
